Zastosowanie laserów czyszczących w muzealnictwie i architekturze w Sandshot
Prace związane z konserwacją zabytków to przede wszystkim odpowiedzialność.
W Sandshot wykorzystujemy do tego celu światłowodowy laser wielomodowy o mocy 300W, z głowicą chłodzoną cieczą, co całościowo wpływa na łagodność procesu czyszczenia, szczególnie jeśli chodzi o temperaturę w miejscu natarcia światła laserowego oraz umożliwa usuwanie zanieczyszczeń wartswa po wartwie.
Ten ostatni aspekt bywa ważny w przypadku renowacji na przykład dzwonów lub reliefów, gdzie zachodzi potrzeba zachowania części naturalnych naleciałości będących efektem upływu czasu.
W przypadku obiektów (lub powierzchni) prostych, czyszczenie laserowe przeprowadzamy po wykonaniu prób miejscowych i dopuszczeniu do realizacji na podstawie oględzin (standard wizualny, cechy niemierzalne). Dotyczy to przede wszystkim takich podłoży i materiałów jak: piaskowiec, marmur, cegła.
W bardziej zaawansowanych projektach konieczną ścieżką postępowania, jest przeprowadzenie badań „przed i po” na użyczonych próbkach. Szczególnie w przypadku metali nieżelaznych lub drewna.
W tym przypadku ściśle współpracujemy z nadzorem konserwatorskim i podzlecamy prowadzenie pomiarów (metodologia, wykonanie, wnioski) do specjalistów z Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie na Wydziale Odlewnictwa.
Korzystamy również z konsultacji branżowych u naszych partnerów z Muzeum Archeologicznego w Krakowie.
Usługi czyszczenia laserowego zabytków realizujemy mobilnie na terenie całego kraju.
Czyszczenie zabytków
Wszystkie zabytki są dotykane znakami upływającego czasu. Mogą one być przeróżne – porosty na rzeźbach i pomnikach, patyna na biżuterii i przedmiotach codziennego użytku, rdza na broni i wyposażeniu, brud i zadymienie na obrazach i wiele, wiele innych. W tym też takich, które powodowane są nie przez czas, a przez czynnik ludzki – naniesienie powłok na pierwotne dzieło czy pokrycie graffiti ścian i murów zabytkowych obiektów. Jeśli chcemy przywrócić zabytkom piękno i usunąć z nich zabrudzenia, zanieczyszczenia czy korozję musimy posłużyć się specjalnie dobranymi metodami, odpowiednimi do tak wrażliwych i cennych materiałów.
Laserowa renowacja zabytków
Zastosowanie techniki czyszczenia laserowego do obiektów i przedmiotów zabytkowych można uznać za przełom w muzealnictwie. Wcześniejsze metody, chemiczne i ręczne, charakteryzowały się dużą pracochłonnością. Wprowadzenie do procesu renowacji zabytków laserów ablacyjnych pozwoliło na przyspieszenie prac konserwatorskich, bez straty dla ich jakości. Dzięki czyszczeniu zabytków laserem możliwe jest zachowanie naszego dziedzictwa kulturowego – stanowi ono krok do pełnej renowacji, czyli odnowienia dzieła. Pozwala na przywrócenie jego walorów, częściowe lub pełne, oraz umożliwia zabezpieczenie na następne lata.
Zalety laserowego czyszczenia zabytków
Dlaczego właśnie czyszczenie zabytków laserem? Ponieważ jest to proces nieinwazyjny oraz bardzo precyzyjny. Umożliwia „zdjęcie” z czyszczonej powierzchni śladów zanieczyszczeń, zabrudzeń czy korozji, poprzez odparowanie ich w procesie sublimacji. Energia wiązki lasera skierowana jest wyłącznie na niepożądane elementy zabytkowej powierzchni – brud, patynę, rdzę. Operator lasera czyszczącego ma możliwość ustawienia nie tylko szerokości wiązki, ale także głębokości, na jakiej będzie odczuwany efekt działania wiązki. Stąd też podczas czyszczenia zabytków laserem kolejne warstwy brudu czy patyny są precyzyjnie odparowywane, powoli odsłaniając pierwotne dzieło. Precyzja sterowania wiązką lasera pozwala więc na używanie go zarówno na powierzchniach płaskich, jak niejednorodnych, w tym wgłębieniach, pęknięciach, mikrouszkodzeniach.
Czyszczenie pomników laserem
Jednym z rodzajów zabytków i dzieł sztuki, które wymagają profesjonalnego czyszczenia laserowego, są pomniki. Rozumiemy pod tym pojęciem zabytkowe nagrobki, posągi, rzeźby, obeliski. Takie pomniki przechowywane są w muzeach lub analogicznych placówkach, albo też wystawione na działanie czynników atmosferycznych. Szczególnie w tym drugim przypadku wskazane jest cykliczne czyszczenie pomników laserem, co pozwala usunąć z nich naleciałości i zabrudzenia powstałe z powodu spalin, zanieczyszczenia powietrza, smogu, czynników biologicznych (mech, porosty, odchody ptasie), czy też będące efektem wandalizmu (graffiti, farba). W części przypadków, jeśli pozwala na to stan pomnika oraz jego otoczenie, można usunąć uporczywe zabrudzenia metodą sodowania lub suchym lodem.
Czyszczenie dzieł sztuki
Dzieła sztuki są wykonane z bardzo różnorodnych materiałów. To nie tylko stal, żelazo czy metale nieżelazne. To także drewno, kamień, szkło, ceramika, płótno, kość, papier, pergamin, kamienie szlachetne. Każdy z nich charakteryzuje się innymi właściwościami, między innymi porowatością, tak samo jak różne mogą pokrywać go powłoki, które mają być usunięte z zabytku za pomocą lasera. Nie zawsze czyszczenie laserowe zabytku oznacza, że jego stan ma w pełni wrócić do pierwotnego – niekiedy chodzi o czyszczenie częściowe. Możliwe jest takie czyszczenie, które pozwoli zachować warstwę patyny, podkreślającą upływ czasu i nadającą obiektowi większej naturalności.
Dobór parametrów wiązki lasera do powierzchni i materiału może stanowić nie lada wyzwanie i to od tego wielokrotnie zależy, czy proces czyszczenia zakończy się powodzeniem. Stąd też przed rozpoczęciem oczyszczania zabytku konieczne jest przeprowadzenie prób miejscowych.
Profesjonalne czyszczenie laserem przedmiotów zabytkowych
Laserowe czyszczenie zabytków uważane jest za metodę stosunkowo szybką, precyzyjną i bezpieczną. Wszystko to jednak pod warunkiem, że prowadzone jest w pełni profesjonalnie. Należy bowiem pamiętać, że obiekty i przedmiot zabytkowe mają nierzadko setki lat, a ich powierzchnię okrywają bardzo zróżnicowane zabrudzenia, korozja, pierwotne powłoki. Są to więc powierzchnie wyjątkowo wrażliwe i wymagające dużych umiejętności podczas czyszczenia. Laser ablacyjny jest nieinwazyjny, jednak generowana przez niego energia w niewprawnych rękach może spowodować uszkodzenia lub przebarwienia dzieła sztuki. Stąd też nasi specjaliści od czyszczenia zabytków korzystają ze wsparcia i konsultacji ze strony Akademii Górniczo-Hutniczej i Muzeum Archeologicznego w Krakowie. Dzięki temu wiemy, że nasze prace są prowadzone tak, by pozwolić na zachowanie pierwotnego charakteru zabytku.